In dit verkennend vacatureonderzoek werd gekeken naar de competentievereisten van vandaag, langs de vraagzijde van de arbeidsmarkt. De centrale vraag van dit onderzoek was in hoeverre de 21e eeuwse vaardigheden nu al gevraagd worden in een aantal beroepengroepen in de Vlaams-Nederlandse Delta. We spitsten ons naast de kwantitatieve vraag naar 21st century skills ook toe op de betekenis die werkgevers geven aan de gevraagde skills. Dit onderzoek biedt inzicht door middel van exemplarische cases voor de havengebieden en een aantal beroepengroepen die sterk vertegenwoordigd zijn in de havengebieden van de Vlaams-Nederlandse Delta (chauffeurs, expediteurs, medewerkers in de havenlogistiek, ICT-ers, lassers, operatoren, planners en technici). Voornaamste bevindingen: Een vacature telt gemiddeld gezien drie 21st century skills maar in 22,2% van de vacatures wordt er geen enkele 21st century skill gevraagd. Als er dan wel een 21st century skill gevraagd wordt, is het 64,3% kans dat het een loopbaanvaardigheid is. Ondanks de toenemende digitalisering zijn ICT-vaardigheden zoals de ICT-basisvaardigheden, digitale informatievaardigheden, computational thinking en mediawijsheid in onze selectie vacatures nog niet in grote aantallen opgenomen. De ICT-vaardigheden vertegenwoordigen slechts 11,9% van de totaal aantal gevraagde skills. Onderstaand de top 3 meest gevraagde 21st century skills in de vacatures uit de Vlaams-Nederlandse Delta, inclusief de subcategorieën die we hierbij opmerken (let wel: we spreken dan wel over de top drie, maar de meest gevraagde skill in de vacatures wordt ook ‘maar’ in 39% van de vacatures bevraagd):
1. Communicatie (39,0%) Meertaligheid, Communicatiegerelateerde acties (vb. rapporteren, verslag uitbrengen, presenteren, luisteren...), Communicatief via diverse kanalen (vb. telefoneren, sms en e-mail) Interne en externe communicatie. 2. Flexibiliteit en aanpassingsvermogen (32,9%) Werkschema, Jobinhoud, Verandering (wendbaar zijn), Stressbestendigheid. 3. Initiatief nemen en zelfsturing (29,0%) Proactieve werkhouding, Zelfstandig werken, Professionele ontwikkeling. Het verkennend vacatureonderzoek leert ons dat de 21st century skills op dit moment nog niet sterk gevraagd worden in de openstaande vacatures voor de onderzochte beroepengroepen. Indien er in de vacatures dan wel vraag is naar 21st century skills, blijft de beschrijving en betekenis hiervan soms redelijk vaag en oppervlakkig. De betekenis van de skill is dan weinig afgestemd op de functie. Een tip die we hierbij willen meegeven is het meer tastbaar en concreet beschrijven van de gevraagde skills in de vacatures.
Terwijl er enerzijds weinig vraag is naar 21st century skills in vacatures, is het anderzijds ook nodig om hier mee te geven dat er geen waslijst nodig is aan skills in vacatures. Zo zijn er ook vacatures waarin er (te) veel skills worden gevraagd. Het is van belang een onderscheid te maken tussen de ‘must have’ versus ‘nice to have’. Hierbij komt ook de vraag naar boven of vacatures de competentievraag voldoende weerspiegelen. We vermoeden dat de gevraagde vaardigheden in de vacatures niet steeds in verband staan met de noodzakelijke vaardigheden voor het functioneren in de job.
Omwille van die reden vonden we het dan ook relevant om in het syntheserapport de resultaten uit het verkennend vacatureonderzoek te vergelijken met de resultaten uit het veldonderzoek. Zo merken we op dat bepaalde skills vaak niet vermeld worden in een vacature, maar eigenlijk door de werkgevers wel verondersteld worden aanwezig te zijn. Dit is ook wat het veldonderzoek (focusgroepen met een enquête naar het werkveld) ons leert: algemeen gezien worden bijna alle 21st century skills toch wel als belangrijk ingeschat door de bevraagde werkgevers en andere stakeholders.
Skills mismatches zijn er dus niet alleen tussen de gevraagde skills en de aanwezige, waarbij we een kloof opmerken tussen de skillsvraag door de werkgever en het skillsaanbod vanuit de instromer, jongere of werkzoekende volgens de werkgever. Mismatches zijn er ook tussen de gevraagde skills in de vacatures en de skills die werkelijk nodig zijn in het werkveld.
Het volledige onderzoek kunt u hier bekijken.